ในบทความนี้จะพูดถึง “ตัวบ่งปริมาณ” การประยุกต์แต่ละเรื่องของตรรกศาสตร์เบื้องต้นทั้งหมด โดยเรื่องนี้จะเน้นไปที่การหาค่าความจริงของตัวบ่งปริมาณตัวบ่งปริมาณ เป็นหนึ่งในเรื่องที่คนเรียนคณิตศาสตร์ ม.4 มักบอกว่า “ยาก งง และสับสน” ทำให้หลายคนเลือกที่จะปล่อยเรื่องนี้ และไปเก็บคะแนนในเรื่องอื่นแทน ซึ่งในความเป็นจริง ถ้าน้องๆเข้าใจหลักการคิด วิธีการ และฝึกฝนการทำโจทย์บ่อยๆ น้องๆจะเข้าใจได้เลยว่า เรื่องนี้ก็เหมือนกับการหาค่าความจริงเท่านั้นเอง แค่มีรูปแบบที่เปลี่ยนไปเท่านั้นเองสิ่งที่ทุกคนจะได้จากการอ่านบทความนี้คือ รู้วิธีการหาค่าความจริงของประโยคเปิดที่มีตัวบ่งปริมาณทั้ง 1 และ 2 ตัวแปร โดยพวกเรา fellowie ได้สรุปมาสั้นๆ แต่เนื้อหายังครบถ้วน เพื่อให้ทุกคนเข้าใจได้ง่าย แถมเพิ่มเติม!!! ด้วยรูปแบบนิเสธของตัวบ่งปริมาณที่ต้องเจอบ่อยๆ ให้ด้วยอย่าลืม!! ฝึกทำโจทย์และทบทวนบ่อยๆ จะช่วยเพิ่มความเข้าใจ ความชำนาญ และสามารถทำโจทย์หรือข้อสอบทุกรูปแบบได้ง่ายขึ้นด้วยตัวบ่งปริมาณคืออะไร? ตัวบ่งปริมาณ คือสัญลักษณ์ที่ใช้บอกจำนวนของตัวแปรใน “ประโยคเปิด” ว่ามีจำนวนเท่าใดประโยคเปิด คืออะไร? หลายคนอ่านความหมายของตัวบ่งปริมาณ แล้วคงสงสัยว่า “ประโยคเปิด คืออะไร” ซึ่งประโยคเปิด คือ ประโยคบอกเล่า หรือประโยคปฏิเสธที่มีตัวแปร แต่ไม่เป็นประพจน์ และไม่สามารถบอกค่าความจริงได้ โดยที่เมื่อแทนค่าด้วยสมาชิกในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วประโยคเปิดนั้นจะกลายเป็นประพจน์ประโยคเปิดใดๆ ที่มี x เป็นตัวแปร สามารถเขียนแทนได้ด้วย P(x)เช่น x-3 < 2 ไม่เป็นประโยคเปิด เพราะไม่ทราบค่า x ทำให้ไม่สามารถบอกค่าความจริงได้แต่เมื่อแทนค่า x =2 จะทำให้ ประโยคเปิดนี้ กลายเป็นประพจน์ทันที แม้ว่า ค่าความจริงจะเป็นจริง หรือเท็จ ก็ตามตัวบ่งปริมาณมีทั้งหมดกี่ประเภท? ตัวบ่งปริมาณแบ่งได้ 2 ประเภทคือ1.∀x (for all x) ใช้แทนคำว่า “สำหรับ x ทุกตัว, สำหรับ x แต่ละตัว, สำหรับ x ใดๆ”2. ∃x (for some x) ใช้แทนคำว่า “สำหรับ x บางตัว, สำหรับ x อย่างน้อย 1 ตัว” การหาค่าความจริงของประโยคเปิดที่มีตัวบ่งปริมาณ 1 ตัวแปร เราสามารถหาค่าความจริงของประโยคเปิดที่มีตัวบ่งปริมาณ 1 ตัวแปรได้ดังนี้∀x[P(x)] จะมีค่าความจริงเป็นจริง ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก x ทุกตัวในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ P(x) มีค่าความจริงเป็นจริงทั้งหมดเป็นเท็จ ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก x อย่างน้อย 1 ตัวในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ P(x) มีค่าความจริงเป็นเท็จ∃x[P(x)] จะมีค่าความจริงเป็นจริง ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก x อย่างน้อย 1 ตัวในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ P(x) มีค่าความจริงเป็นจริงเป็นเท็จ ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก x ทุกตัวในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ P(x) มีค่าความจริงเป็นเท็จทั้งหมดการหาค่าความจริงของประโยคเปิดที่มีตัวบ่งปริมาณ 2 ตัวแปร เราสามารถหาค่าความจริงของประโยคเปิดที่มีตัวบ่งปริมาณ 2 ตัวแปรได้ดังนี้∀x∀y[P(x,y)] จะมีค่าความจริงเป็นจริง ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก (x,y) ทุกคู่ในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ P(x,y) มีค่าความจริงเป็นจริงทั้งหมดเป็นเท็จ ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก (x,y) อย่างน้อย 1คู่ในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ P(x,y) มีค่าความจริงเป็นเท็จ∃x∃y[P(x,y)] จะมีค่าความจริงเป็นจริง ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก (x,y) อย่างน้อย 1คู่ในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ P(x,y) มีค่าความจริงเป็นจริงเป็นเท็จ ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก (x,y) ทุกคู่ในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ P(x,y) มีค่าความจริงเป็นเท็จ∀x∃y[P(x,y)] จะมีค่าความจริงเป็นจริง ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก x ทุกตัวในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ ∃y[P(x,y)] มีค่าความจริงเป็นจริง (x ทุกตัว สามารถจับคู่กับ y ได้)เป็นเท็จ ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก x อย่างน้อย 1 ตัวในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ ∃y[P(x,y)] มีค่าความจริงเป็นเท็จ (x อย่างน้อย 1 ตัว ไม่สามารถจับคู่กับ y ได้เลย)∃x∀y[P(x,y)] จะมีค่าความจริงเป็นจริง ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก x อย่างน้อย 1 ตัวในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ ∀y[P(x,y)] มีค่าความจริงเป็นจริง ( x อย่างน้อย 1 ตัว สามารถจับคู่กับ y ได้ทุกตัว)เป็นเท็จ ก็ต่อเมื่อ แทนค่าสมาชิก x ทุกตัวในเอกภพสัมพัทธ์ (U) แล้วทำให้ ∃y[P(x,y)] มีค่าความจริงเป็นเท็จ ( ไม่มี x ที่สามารถจับคู่กับ y บางตัวได้เลย)ตัวอย่างโจทย์ การหาค่าความจริงของประโยคเปิดตัวบ่งปริมาณ 2 ตัวแปรกำหนดให้ U = {-1, 0, 1} จงหาค่าความจริงของ 1. ∃x∀y[x-y ≥ 0]วิธีทำ ให้ลองหาว่า มี x อย่างน้อย 1 ตัวไหม ที่สามารถจับคู่กับ y ได้ทุกตัว หรือ มี x อย่างน้อย 1 ตัวที่ทำให้ ∀y[x-y ≥ 0] มีค่าความจริงเป็นจริงได้หรือไม่ แทนค่ากรณี x=1และ y=Uจะได้ว่า (x,y)=(1,-1); 1-(-1) ≥ 0 (x,y)=(1,0); 1-(0) ≥ 0 (x,y)=(1,1); 1-1 ≥ 0เห็นได้ว่า กรณี x=1และ y=U มีค่าความจริงเป็นจริงดังนั้น ∃x∀y[x-y ≥ 0] มีค่าความจริงเป็นจริง2.∀x∃y[x-y ≥ 0]วิธีทำ ให้ลองหาว่า x ทุกตัวสามารถจับคู่กับ y ได้ไหม (ไม่จำเป็นต้องเป็น y เดียวกัน) หรือ x ทุกตัว สามารถทำให้ ∃y[P(x,y)] มีค่าความจริงเป็นจริงได้หรือไม่แทนค่ากรณี (-1,-1), (0,0),(1,1)จะได้ว่า (x,y)=(-1,-1); 1-(-1) ≥ 0 (x,y)=(1,0); 1-0 ≥ 0 (x,y)=(1,1); 1-1 ≥ 0เห็นได้ว่า กรณี (-1,-1), (0,0),(1,1) มีค่าความจริงเป็นจริงดังนั้น ∀x∃y[x-y ≥ 0] มีค่าความจริงเป็นจริงนิเสธของประพจน์ที่มีตัวบ่งปริมาณ รูปแบบนิเสธของประพจน์ที่มีตัวบ่งปริมาณที่ต้องรู้!! คือ~∀x[P(x)] ≡ ∃x[~P(x)]~∃x[P(x)] ≡ ∀x[~P(x)]~∀x∀y[P(x,y)] ≡ ∃x∃y[~P(x,y)]~∃x∃y[P(x,y)] ≡ ∀x∀y[~P(x,y)]~∃x∀y[P(x,y)] ≡ ∀x∃y[~P(x,y)]~∀x∃y[P(x,y)] ≡ ∃x∀y[~P(x,y)]ถ้าน้องๆมีข้อสงสัย ต้องการโจทย์สำหรับฝึกฝน หรือตัวอย่างแนวข้อสอบ อยากได้สูตร หรือเทคนิคในการทำโจทย์ และยังมีคำถามเกี่ยวกับเรื่อง “ตัวบ่งปริมาณ”สามารถมาปรึกษา หรือแลกเปลี่ยนความรู้กับติวเตอร์บน fellowie ได้ที่ 👉ติวเตอร์คณิตศาสตร์fellowie แอปเรียนออนไลน์ตัวต่อตัวกับติวเตอร์ที่เหมาะกับคุณ📌 แหล่งรวมติวเตอร์มากมาย หลากหลายสไตล์❌ ไม่ผูกมัด จ่ายเงินเป็นรายครั้ง ❌ ไม่ผ่านนายหน้า✅ ปลอดภัย ไม่โดนโกง 100%✅ ติวเตอร์ทุกคนผ่านการยืนยันตัวตน👩🏫 รู้จักโปรไฟล์ & สไตล์การสอน ของติวเตอร์ตั้งแต่ก่อนเรียน🕐 เลือกเวลาเรียนได้เอง⚖️ ราคายุติธรรม เป็นกลาง